“Bij innovatie in de zorg wordt al snel gedacht aan inhoudelijke innovatie, zoals nieuwe behandelmethoden, medicijnen of apparatuur. In noveren van zorgprocessen en daarbij gebruik maken van data krijgt nog steeds te weinig aandacht. Het logistieke proces is de ruggengraat van iedere organisatie. Gelukkig is het een onderwerp dat steeds meer op de radar van de zorgsector komt.

Vooral in de ziekenhuizen zijn de afgelopen jaren stappen gezet. Covid heeft daarbij zeker geholpen. Zo’n gezondheidscrisis met piekbelasting dwingt organisaties tot het slim organiseren en afstemmen van de verschillende schakels in het zorgproces. Maar ook daar zie je onderling grote verschillen. Het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen heeft tijdens de tweede coronagolf meer reguliere behandelingen uitgevoerd dan in het jaar daarvoor. En die hebben hun portie coronapatiënten echt wel gehad, hoor. Maar blijkbaar lukt het zo’n ziekenhuis dan toch om met een goed zorglogistiek systeem de output op peil te houden.

In de langdurige zorg, zoals het verpleeghuis en de thuiszorg, lopen ze achter op de ziekenhuizen. Wat het slimmer inrichten van het primair proces en het verbeteren van de capaciteitsplanning betreft, valt er nog een flinke slag te slaan. Zo kunnen in de thuiszorg de wachttijden voor cliënten tot wel 20 procent worden gereduceerd en de reistijd voor medewerkers met 8 à 9 procent worden teruggebracht. Ook kunnen gebroken diensten vaak worden voorkomen. Ons onderzoek en pilots laten zien dat er een enorme potentie ligt met positieve effecten voor cliënt, organisatie en zorgmedewerkers.
Een zorgorganisatie kan gave dingen doen met data, maar dan moeten die data wel beschikbaar zijn. Vooral de IT-systemen in de langdurige zorg zijn vaak onvoldoende geschikt om ondersteuning te bieden bij datagedreven logistiek. Als ik vraag: ‘hoe ziet de zorgvraag van een cliënt er gedurende de dag uit’, dan blijft het vaak stil. Als je daar geen inzicht in hebt, is capaciteitsplanning een onmogelijke opgave.

De zorgvraag neemt de komende jaren alleen maar toe en er komen onvoldoende medewerkers bij. Toch verlopen innovaties stroperig; het komt vaak niet verder dan pilots. Daar zijn drie redenen voor: het ontbreken van ondernemerschap, gebrek aan zorglogistieke kennis en complexiteit van een zorgsysteem. Verandering is sowieso moeilijk, maar in de zorg zeker. Wat je ziet is dat het steeds meer een multidisciplinair vraagstuk wordt. Er zal intensiever moeten worden samengewerkt met de verschillende stakeholders om een effectiever en efficiënter systeem te creëren. Dat raakt de business- en verdienmodellen. Dat maakt het ingewikkeld.”